Cõi trời là một khái niệm thường được nhắc đến trong các tôn giáo và triết học. Nhiều người vẫn còn thắc mắc và tìm hiểu rõ hơn về cõi trời là gì, nơi đó làm sao và những điều gì xảy ra ở đó. Trong tôn giáo Phật giáo, cõi trời được chia thành nhiều cõi khác nhau, mỗi cõi mang đến một trạng thái khác biệt cho chúng sinh sống tại đó. Cùng tìm hiểu và khám phá các cõi trời và ý nghĩa trong bài viết dưới đây.
Cõi trời là gì?
Trong tín ngưỡng Phật giáo, cõi trời (còn được gọi là Deva hay cõi thiên) thuộc một trong sáu cõi luân hồi – nơi mà các chúng sinh đầy ý thức, trí tuệ, cảm giác và sự sống sống lại với một cuộc đời mới sau khi qua đời.
Cõi trời là một thế giới hạnh phúc, đầy quyền năng và uy lực. Tuy nhiên, chúng sinh sống tại cõi này không bất tử, mặc dù tuổi thọ rất lâu dài và kiến thức rộng mở, đầy uyên thâm. Họ sở hữu năng lực mạnh mẽ hơn cả con người, tuy nhiên khả năng của họ vẫn bị giới hạn.
Theo quan niệm Phật giáo, cõi thiên là một thế giới tưởng tượng, không thể nhìn thấy bằng mắt thường, chỉ có thể nhìn thấy bằng đạo nhãn. Để có thể thấy được cõi trời, con người cần phải tu tập và thanh tịnh tâm hồn, giác ngộ đạo lý.
Tuy nhiên, bất kể cõi trời đẹp đến mức nào, nhiều chúng sinh vẫn quên đi việc tu tập và chỉ dựa vào những phúc lợi có được từ kiếp trước để hưởng thụ cuộc sống. Điều này dẫn đến sự luân hồi của họ, vì cõi trời cũng phải tuân theo giới hạn nhân quả. Do đó, khi tất cả những phúc lợi của kiếp trước đã hết, họ sẽ chuyển sinh xuống các cõi thấp hơn.
Cõi trời có rộng không?
Theo quan niệm của đạo Phật, cõi trời là một khái niệm rộng lớn bao gồm 33 tầng trời với 28 cõi trời, được chia thành ba giới: Dục giới, Sắc giới và Vô sắc giới.
Dục giới bao gồm sáu cõi, trong đó các chúng sinh được trải nghiệm những thú vui và nhu cầu của thế giới vật chất.
- Cātummahārājikā : Tứ đại thiên vương
- Tāvatiṃsa : Đao Lợi thiên
- Yāmā : Dạ Ma thiên
- Tusita : Đâu suất đà thiên
- Nimmāmuratī: Hóa lạc thiên
- Paranimmitavasavatī : Tha Hóa Tự Tại thiên
Sắc giới gồm mười tám cõi, nơi chúng sinh được sống trong những cảm giác và trạng thái tinh thần đỉnh cao nhất.
- Cõi sơ thiền (gồm 3 cõi)
- Cõi nhị thiền (gồm 3 cõi)
- Cõi tam thiền (gồm 3 cõi)
- Cõi tứ thiền (gồm 9 cõi)
Vô sắc giới bao gồm bốn cõi, là nơi chúng sinh thoát khỏi sự gắn bó của hình thức cảm giác và tận hưởng sự thanh tịnh tâm hồn.
- Không Vô Biên Xứ
- Thức Vô Biên Xứ
- Vô Sở Hữu Xứ
- Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ
Mức độ quyền năng và năng lực của mỗi chúng sinh tại từng cõi trời khác nhau, phụ thuộc vào những nghiệp báo của kiếp trước và những phúc báo được tích lũy. Tuy nhiên, các năng lực và quyền hạn này vẫn có giới hạn và bị chi phối bởi luật nhân quả.
Các cõi trời trong Phật giáo
Theo quan niệm Phật giáo, cõi trời được nắm bắt như thế nào? Nằm ở đâu? Cấp bậc được phân chia như thế nào? Mời bạn tìm hiểu ngay!
Cõi Dục giới
Có một cõi trới thấp nhất, mặc dù thiên nhân ở đây được tái sinh vào cõi trời, tuy nhiên họ vẫn còn bị ám ảnh bởi tà dâm và dục vọng.
- Tứ đại thiên vương
Cõi Tứ Thiên Vương được gọi là Hộ Thế Tứ Vương, gồm bốn Thiên Vương sinh sống tại dãy núi Tu Di. Mỗi Thiên Vương có tám viên đại tướng giúp quản lý công việc và 91 người con. Đây là cõi trời gần nhất với thế giới hiện tại của chúng ta và Thiên Vương phải đối mặt với việc xử lý những hành vi thiện hoặc ác của người chốn nhân gian.
Khi ở đây, thiên nhân có thể sống được năm trăm năm và một ngày đêm tương ứng với năm mươi năm ở nhân gian.
- Đao Lợi thiên
Có một cõi trời được gọi là Đao Lợi Thiên – Tam Thập Tam Thiên (Tāvatimsa), nhưng nhiều người lầm tưởng cõi này nằm tại tầng trời thứ 33. Thực tế, Đao Lợi nằm ở chính giữa đảnh Tu Di, một vùng đất rộng lớn và đẹp đẽ với cảnh quan tuyệt đẹp và thành trì được làm bằng bảy thứ báu.
Thiên chủ của cõi Đao Lợi là Đế Thích, người hướng dẫn 33 chư thiên và tục sinh tại đây để thực hành thiện. Mỗi người cai quản một thiên sứ trong cõi này.
Tuy sống ở cõi trời tràn đầy quyền năng và vẻ đẹp, nhưng Đế Thích vẫn còn giữ dục tâm và kêu gọi chúng sinh đến sống tại Đao Lợi mà không biết rằng Ngài không thể tái sinh tại đây vì chưa đẩy toàn bộ dục tâm.
- Cõi Tu Diệm Ma (Yāma)
Cõi Tu Diệm Ma (Yāma) mang ý nghĩa là diệt trừ, làm mất đi, hoàn toàn loại bỏ bất kỳ đau khổ hay nỗi đau gì, chỉ còn lại niềm hạnh phúc và niềm vui. Tuy nhiên, cõi này nằm trong vị trí vô cùng cao và không thể chiếu sáng bởi mặt trời hoặc mặt trăng, nên cư dân tại đây phải nhận biết ngày đêm dựa trên hoa sen nở, bông sen được coi là biểu tượng của ngày và sen hiệp biểu thị cho đêm đến.
Được sống trong cõi trời tuyệt vời này, thiên nhân có thể sống đến 1000 tuổi và mỗi ngày đêm ở đây tương đương với 100 năm ở nhân thế.
- Cõi Đâu Suất Đà
Cõi Đâu Suất Đà (Tisuta) là một nơi chỉ có niềm vui và hạnh phúc, nơi mà tuổi thọ của những người ở đó rất lớn, lên đến 576 triệu tuổi. Theo truyền thống, Bồ Tát Di Lặc đang sinh sống ở đây và đang đợi cơ hội để tái sinh trở thành Phật.
- Cõi Hóa Lạc Thiên
Cõi Hóa Lạc Thiên (Nimmānarati) được miêu tả như một cõi trời lơ lửng như mây với diện tích lên tới 320.000 do tuần. Điều đặc biệt là ở đây cảm giác vui sướng có khả năng biến hóa, mang lại sự mới lạ và thú vị cho cư dân. Chư thiên ở đây sinh sống trong các lâu đài được xây tự tạo bởi họ với thọ mạng lên đến 2.304.000.000 năm tuổi người.
- Cõi Tha Hóa Tự Tại
Cõi Tha Hóa Tự Tại (Paranimmitavasavatti) là nơi cư ngụ của Thiên Ma, có diện tích khoảng 640.000 dặm vuông và tuổi thọ của những người ở đó lên tới 9.216.000.000 tuổi. Sự hạnh phúc ở cõi này được tạo ra bởi sự hóa thân của các cõi khác, đây cũng là cõi cao nhất của thế giới Dục.
18 cõi trời thuộc Sắc giới
Sắc giới (Rupadhatu) là cõi trung tại tam giới theo quan niệm của Phật giáo. Đây là nơi sống của các vị Phạm Thiên – chư thiên với hình tướng và vật chất đẹp đẽ và vi tế. Tại đây, các vị Phạm Thiên chỉ tập trung vào thiền định mà không có tham dục hay sân si.
Sắc giới được phân thành bốn cấp độ khác nhau, tùy theo mức độ cao thấp của thiền định của từng vị Phạm Thiên.
- Cõi sơ thiền
Trong cõi sơ thiền, thiên nhân loại trừ hết các ham muốn của thế gian như lòng thiện nguyện, ham muốn vật chất, ái tình và ý nội tâm, chỉ còn lại sự thanh khiết, niềm vui và sự hạnh phúc.
Cõi sơ thiền được chia thành ba cõi trời khác nhau:
- Cõi Phạm Chúng: nơi các vị trời tùy tùng của các vị Phạm Thiên sinh sống.
- Cõi Phạm Phụ: là cõi của các vị trời thân cận của các vị Phạm Thiên.
- Cõi Đại Phạm: là nơi các vị Phạm Thiên có trải qua nhiều niềm hạnh phúc và thọ mạng siêu việt sinh sống.
- Cõi nhị thiền
Cõi nhị thiền là nơi mà mọi ý niệm trong tâm hồn của Phạm Thiên được tiêu tan hoàn toàn, “khử dục, đoạn ái” để tạo ra một không gian rực rỡ ánh sáng. Trong cõi này có ba cõi trời: Thiểu quang (cho những vị Phạm Thiên có ít ánh sáng), Vô lượng quang (cho những vị Phạm Thiên có ánh sáng vô tận) và Quang âm (cho những vị Phạm Thiên có ánh sáng rực rỡ).
- Cõi tam thiền
Cõi tam thiền là nơi mà thân thể và tâm hồn của các vị Phạm Thiên hoàn toàn đồng nhất, tất cả mọi thứ đều trong trạng thái thanh tịnh.
- Có cõi Thiểu tịnh với ánh sáng nhỏ.
- Có cõi Vô lượng tịnh với ánh sáng vô tận.
- Có cõi Biến tịnh với ánh sáng không dao động.
- Cõi tứ thiền
Cõi tứ thiền là cõi cao nhất của Sắc giới, nơi mà chúng sinh sống trong cảnh giới thiền định sâu xa và hoàn toàn tỏa sáng, nghĩa là cảm giác và ý thức cũng không còn hoạt động.
Cõi tứ thiền được chia thành 9 cõi khác nhau:
- Cõi Vô Vân – nơi mà cảnh giới rực rỡ.
- Cõi Phước Sinh – nơi có cảnh giới trường cửu.
- Cõi Quảng Quả – nơi mà các vị Phạm Thiên được hưởng phước báo rộng lớn.
- Cõi Vô Phiền – nơi hoàn toàn tinh khiết.
- Cõi Vô Nhiệt – nơi hoàn toàn thanh tịnh.
- Cõi Thiện Kiến – có cảnh giới đẹp đẽ.
- Cõi Thiện Hiện – nơi mà các vị Phạm Thiên hoàn toàn tự tại.
- Cõi Sắc Cứu Cánh – nơi mà các vị Phạm Thiên đạt được cảnh giới tối thượng.
- Cõi Vô Tưởng – là cõi cao nhất trong tứ Thiền, nơi mà không còn tư tưởng.
Vô Sắc giới (Arupa Dhatu)
Cảnh giới Vô Sắc là cảnh giới cao nhất trong tam giới theo quan niệm của Phật giáo. Nơi đây không có sắc uẩn hay vật chất, không phân biệt giới tính và không có dục vọng, chỉ còn lại thọ, tưởng, hành và thuần nghiệp thức được trú trong các cảnh giới thiền định tuyệt vời.
Ngoài nghĩa là cảnh giới vô hình, Vô Sắc còn chứa đựng ý nghĩa là không có sắc pháp nào để biểu hiện. Cảnh giới Vô Sắc được chia thành bốn bậc dựa trên đặc tính của từng phần dị thục sanh sai, bao gồm:
- Không vô biên xứ thiên
Tại cõi này, ta chỉ thấy một không gian vô tận và không nhìn thấy bất cứ thần linh nào, bởi vì họ đã đạt được trạng thái thiền định tuyệt vời và đang an trú trong đó. Tuổi thọ của họ là 20.000 đại kiếp.
- Thức Vô Biên Xứ Thiên
Thức Vô Biên Xứ Thiên là một cõi trời chỉ có tâm thức vô biên, với chư thiên có tuổi thọ lên đến 40.000 đại kiếp.
- Vô Sở Hữu Xứ Thiên
Vô Sở Hữu Xứ Thiên là một cõi trời không có bất kỳ hiện tượng nào, và chư thiên ở đây có thọ mạng lên đến 60.000 đại kiếp. Họ đã đạt được cảnh giới thiền định hoàn toàn.
- Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ Thiên
Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ Thiên là cõi trời không có tri giác mà cũng không phải là không có tri giác. Tính thức ở đây chẳng động, nhưng cũng chẳng hề không động. Đây là cảnh giới cao nhất, và chư thiên đang sống trong trạng thái thiền định sâu xa. Thọ mạng của các chư Thiên ở đây lên tới 84.000 đại kiếp.
Cõi trời là một trong sáu cõi luân hồi trong quan niệm của Phật giáo, được xem như cõi của hạnh phúc. Nơi đây chứa đầy những quyền lực và uy lực, cho phép chúng sinh sống lâu và luân hồi, và có kiến thức uyên thâm rộng lớn. Chúng có năng lực mạnh mẽ hơn so với con người, nhưng năng lực này vẫn có giới hạn.
Tuy nhiên, cõi trời cũng có mặt xấu của nó. Vì mọi thứ quá tuyệt vời, chúng sinh ở cõi trời thường bị mê hoặc và quên đi việc tu hành giải thoát. Tất cả những điều này đều giúp chúng ta thấu hiểu thêm về quan niệm về sự sống và cái chết, tìm hiểu về văn hóa tôn giáo, và thấy được sự quan trọng cần thiết của việc tìm hiểu về các cõi trời để sống tốt hơn và có ý nghĩa hơn trong cuộc sống.
Tu luyện và học đạo ,từ tâm,để đạt cảnh giới,vô thường ,vô vi ,thượng thăng.