Lục thông là một khái niệm quan trọng trong Phật giáo, chỉ 6 loại thần thông mà người tu hành có thể đạt được. Bài viết này sẽ giới thiệu chi tiết về lục thần thông, bao gồm khái niệm, ý nghĩa, tính chất thực tiễn và cách thức tu tập để đạt được lục thông.
Lục thông là gì?
Lục thông, còn được gọi là Thần thông, Lục thần thông, hay còn gọi là Thắng trí là thuật ngữ dùng trong đạo Phật để chỉ những khả năng đặc biệt mà các tu sĩ Phật giáo có thể đạt được qua trạng thái Tứ Thiền Định. Thuật ngữ này xuất hiện thường xuyên trong các kinh văn Phật giáo của cả Phật giáo Nam tông và Bắc tông.
Lục thông thể hiện sự giác ngộ, thông suốt tột cùng về nhận thức của con người, vượt thoát mọi giới hạn để chứng ngộ chân lý tối thượng. Đây là mục tiêu, ý nghĩa quan trọng trong tu tập Phật pháp.
Lục thần thông gồm những gì?
Lục thông gồm 6 loại thông, bao gồm:
- Thiên nhãn thông
- Thiên nhĩ thông
- Tha tâm thông.
- Túc mạng thông
- Thần túc thông
- Lậu tận thông
Thiên nhãn thông
Thiên nhãn thông là một trong sáu thần thông của Phật giáo. Nó cho phép ta nhìn thấy rõ các vật thể từ xa cũng như nhìn thấy bản chất của mọi sự vật và mọi hình dạng trong thế giới này. Không có điều gì có thể ngăn cản khả năng này.
Thiên nhĩ thông
Thiên Nhĩ Thông có khả năng nghe được tất cả âm thanh trên thế giới, bao gồm cả người và vật, không bị giới hạn bởi bất kỳ ngôn ngữ nào. Thiên Nhĩ Thông có thể nghe được âm thanh từ quá khứ, hiện tại và tương lai, âm thanh từ xa, gần, trong và ngoài, âm thanh từ trời, đất, quỷ thần, động vật…
Tha tâm thông
Tha tâm thông là khả năng hiểu được suy nghĩ của tất cả mọi vật và con người. Tha tâm thông trong tiếng Phạn được dịch là “paracittajñāna” (tiếng Pali: ceto-pariya-ñāṇa), có nghĩa là “hiểu biết về tâm tư của người khác”.
Túc mạng thông
Tự ý thức là khả năng nhận biết được cuộc sống và hành động của bản thân và mọi người trong quá khứ, hiện tại và tương lai.
Thần túc thông
Thần túc thông còn có tên là Như ý thông hoặc Thần cảnh thông, là khả năng có thể di chuyển và hiện diện theo ý muốn một cách tự do, không bị hạn chế bởi không gian, thời gian hay bất cứ chướng ngại nào.
Lậu tận thông
Lậu tận có nghĩa là “lậu tận, chứng ngộ và giải thoát”. Đây là mục tiêu tối thượng của người tu tập Phật giáo, được hiểu là trạng thái đã đoạn trừ mọi phiền não, đạt được giác ngộ và giải thoát khỏi vòng luân hồi.
Lục thông trong đạo Phật có thật không?
Về bản chất, lục thông được xem là những năng lực thần thông mà chỉ có bậc đạt đạo mới có thể đạt được. Tuy nhiên, quan điểm của Phật giáo cho rằng đây vẫn là những khả năng có thật của con người, nếu tu tập đúng theo pháp môn và đạt đến một trình độ nhất định.
Đồng thời, lục thần thông thể hiện sự thông suốt về nhận thức của con người khi đã vượt qua mọi rào cản, chấp trước của tâm và tiếp cận được bản chất của sự vật, hiện tượng. Do đó, lục thông vừa mang tính thần thông, đồng thời cũng bắt nguồn từ bản thân con người và sự tu tập.
Đối với khoa học hiện đại, lục thông có thể được lý giải phần nào bởi khả năng tiềm ẩn của não bộ, nhận thức và tiềm năng con người. Tuy vậy, việc xác định mức độ chính xác và giới hạn của lục thông vẫn chưa được làm rõ.
Thực tiễn tu tập chứng lục thông
Để đạt được 6 phép thần thông, người tu hành cần phải trải qua một quá trình tu tập lâu dài, nghiêm túc, bao gồm:
- Chuyên tâm thiền định, phát triển định lực sâu sắc.
- Trau dồi trí tuệ, sự hiểu biết sâu sắc về giáo lý.
- Sống đúng theo chánh pháp, trau dồi giới luật và đạo đức.
- Luyện tập các phép thần thông dần dần từ cơ bản đến nâng cao.
- Kiên trì, nhẫn nại, không ngừng nỗ lực tu tập.
Đồng thời, thiền định chính là phương pháp tu tập trực tiếp và hiệu quả nhất để đạt đến lục thông. Từ thiền định sâu sắc, các loại thông sẽ phát sinh và được mở rộng dần lên.
Ngoài ra, việc thực hành lục độ vạn hạnh cũng rất cần thiết để trau dồi đức hạnh, tiến bộ trên con đường giác ngộ.
Kết luận
Lục thông là mục tiêu quan trọng của người tu hành Phật giáo, thể hiện sự giác ngộ và thông suốt tột cùng. Để đạt được lục thông cần phải trải qua con đường tu tập lâu dài, khó khăn nhưng cũng đem lại giá trị giải thoát vô cùng to lớn.
