Ăn trong chánh niệm là một khái niệm lâu đời, giúp ta nhìn nhận sâu sắc hơn về thực phẩm và là nền tảng để xây dựng lối sống khỏe mạnh, cân bằng giữa thân, tâm và trí. Hãy cùng khám phá về ý nghĩa, lợi ích, cũng như những bước thực hành “Ăn uống chánh niệm”.
Ăn trong chánh niệm là gì?
Ăn trong chánh niệm là cách ăn uống mà bạn tập trung vào quá trình thưởng thức thức ăn bằng cảm giác và trí tuệ của mình. Đó là cách ăn có ý thức và có trách nhiệm.
Ăn uống chánh niệm xuất phát từ triết lý chánh niệm sâu rộng, là một hình thức hoạt động phổ biến tồn tại từ nhiều thế kỷ qua, được áp dụng trong nhiều tôn giáo, nhất là Phật giáo.
Cụ thể hơn, khi ăn trong chánh niệm, bạn:
- Tập trung vào giây phút hiện tại: Không để tâm trí bị xao nhãng bởi các vấn đề khác mà tập trung vào hành động ăn uống.
- Cảm nhận cẩn thận mùi vị, hình dáng của thức ăn: Sử dụng cả thị giác và khứu giác để nhận biết những gì đang ăn.
- Ơn đức: Nhớ lại rằng thực phẩm đó do ai trồng trọt, gia công, vận chuyển và cung cấp cho mình.
- Trân trọng: Thấu cảm sâu sắc đến việc thức ăn ấy đang nuôi dưỡng cơ thể và sự sống của mình.
- Không vội vàng: Ăn chậm rãi, nhai kỹ thức ăn để cảm nhận hết những gì nó mang lại.
Bạn sử dụng cảm giác để cảm nhận vị ngon, mùi thơm của thức ăn, biết ơn vì những gì thức ăn đã nuôi dưỡng cơ thể. Bạn trải nghiệm được toàn bộ quá trình ăn ngon, uống ngon hơn.
Khi tâm trí không bị xao nhãng, bạn có thể lựa chọn những món ăn mong muốn và thực sự cảm nhận được những gì bạn đang thưởng thức. Ăn với chánh niệm sẽ giúp bạn trân trọng, biết ơn hơn về thực phẩm đã nuôi dưỡng cơ thể.
Với cách ăn trong chánh niệm, bạn tự đặt mình trong trạng thái cân bằng và biết ơn, từ đó có thể thưởng thức thức ăn đúng cách, lành mạnh và đầy đủ.
Ăn trong chánh niệm mang đến nhiều lợi ích
- Chọn ra những lựa chọn lành mạnh: Bạn có thể chọn thức ăn phù hợp với sức khỏe khi ăn một cách chánh niệm, quan sát kỹ thức ăn.
- Cảm nhận hương vị đầy đủ: Bạn dùng cả thị giác, khứu giác và vị giác để cảm nhận hình thức, mùi vị, hương vị của thức ăn.
- Biết ơn: Bạn biết ơn những người đã trồng trọt, chế biến thức ăn nuôi dưỡng cơ thể bạn.
- Trân trọng: Bạn trân trọng thức ăn đang nuôi dưỡng sự sống của bạn.
- Ăn chậm rãi: Bạn ăn từ từ để cảm nhận đầy đủ, không vội vàng.
Ăn theo cách này sẽ giúp bạn thưởng thức đúng cách, lựa chọn thực phẩm lành mạnh và biết ơn những gì mình có. Ăn trong chánh niệm tạo cảm giác cân bằng, biết hạn chế và hưởng thụ.
Làm cách nào để thực hành ăn uống chánh niệm?
Ăn uống có chánh niệm là tập trung vào trải nghiệm, cảm giác khi thưởng thức thức ăn một cách ý thức và trách nhiệm.
Ăn trong chánh niệm bao gồm:
- Tập trung vào giây phút hiện tại, không phân tâm.
- Sử dụng cả thị giác, khứu giác và vị giác để cảm nhận thức ăn.
- Biết ơn những người trồng trọt, chuẩn bị thức ăn.
- Trân trọng thức ăn đang nuôi dưỡng cơ thể.
- Ăn chậm rãi, nhai kỹ để cảm nhận đầy đủ hương vị.
Thực hiện các nguyên tắc trên sẽ giúp bạn lựa chọn thực phẩm lành mạnh, kiểm soát cân nặng và biết ơn với những gì đang có.
Ăn uống có chánh niệm là phương pháp có lợi cho sức khỏe và tinh thần. Ngược lại, ăn uống vô tâm sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy. Hãy thử áp dụng cách ăn này để cải thiện chế độ ăn uống.
“Ăn uống trong tỉnh thức” có ý nghĩa quan trọng trong cuộc sống
Khi ăn chậm, tận hưởng từng miếng, chúng ta cảm thấy biết ơn vì được sống và khỏe mạnh. Chúng ta có thể ý thức được sự hiện diện của mọi người xung quanh, sự lao tác để có được bữa ăn đó.
Ăn uống trong chánh niệm của thiền sư Thích Nhất Hạnh
Khi ăn với chánh niệm, cơ thể và tinh thần đều được nuôi dưỡng. Cách ăn của chúng ta ảnh hưởng đến cả ngày của chúng ta.
Khi ăn như thực hành thiền định, chúng ta có thể tiếp nhận sự ban tặng của thiên nhiên. Nếu tâm xao nhãng, chúng ta chỉ ăn những phiền não.
Sử dụng các câu kệ khi ăn giúp tạo năng lượng chánh niệm, làm cho chúng ta liên kết được với tổ tiên và thế hệ tương lai, truyền tải những giá trị đạo đức.
Tóm lại, “ăn uống trong tỉnh thức” có ý nghĩa sâu sắc, giúp cải thiện đời sống của chúng ta.
Nếu bỗng nhiên muốn ăn thì làm sao?
Mỗi người đôi khi sẽ gặp những khoảnh khắc bất ngờ khiến họ muốn ăn uống. Điển hình, khi buồn chán hay gặp áp lực, chúng ta thường tìm đến thức ăn để xua tan những cảm xúc tiêu cực.
Trước khi đưa ra quyết định ăn uống, hãy dành chút thời gian suy nghĩ liệu bản thân có thực sự cần ăn hay không. Đôi khi chỉ cần uống một ly nước lọc, hoặc thực hành hít thở đều để lấy lại sự bình tĩnh. Nếu áp lực khiến bạn khó chịu, có thể mang theo đồ ăn nhẹ, tốt cho sức khỏe (như trái cây hay hạt) để thưởng thức.
Cũng có thể lịch trình của bạn bị thay đổi, ví dụ như đi công tác hay du lịch đến nơi có sự chênh lệch múi giờ. Trong tình huống này, bạn có thể tạm thời điều chỉnh lịch ăn uống theo hoàn cảnh và nhu cầu cơ thể, nhưng hãy nỗ lực quay lại thói quen ăn cơm ban đầu khi trở về nhà.
Như vậy, ăn uống chánh niệm là một phương pháp giúp bữa ăn cân đối về chất và lượng, đồng thời nâng cao sức khỏe tâm lý, tạo niềm vui khi thưởng thức và thoả mãn nhu cầu của cơ thể.
Khi kết hợp ăn trong chánh niệm cùng kiến thức dinh dưỡng, bạn sẽ dễ dàng lựa chọn thực phẩm tốt cho sức khỏe, giảm nguy cơ mắc bệnh mãn tính như bệnh tim mạch hay rối loạn chuyển hóa. Đồng thời, điều này cũng tạo ra những trải nghiệm ẩm thực thú vị, mang lại niềm vui tinh thần sau những giờ làm việc và học tập mệt nhọc.
