Tất cả chúng ta đều có dục vọng và trong đó, ái dục là nguồn gốc của tất cả những đau khổ và phiền não của chúng ta. Nếu không giải quyết được ái dục, chúng ta sẽ bị trôi dạt trong khổ đau và vòng luân hồi của sinh tử. Vậy ái dục là gì? Liệu chúng ta có thể kiểm soát hoặc thoát khỏi nó hay không? Hãy cùng SEO Tâm Linh khám phá câu trả lời trong phần nội dung dưới đây.
Ái dục là gì?
Theo từ điển Việt Nam, “dục” nghĩa là lòng muốn, lòng tham muốn của bản thân. Còn “ái” là tình yêu, thiện cảm, sự ưa thích. Khi kết hợp lại, “ái dục” là sự yêu thích và mong muốn có được một thứ gì đó hay một ai đó.
Trong Phật giáo, “ái” đồng nghĩa với khát vọng mãnh liệt, sự thèm muốn hoặc khao khát tột độ, kèm theo đó là lòng tham lam về vật chất hoặc tinh thần. Một số trường hợp cả hai đều tồn tại.
Chúng ta cần chú ý rằng, “ái” còn có nghĩa là sự luyến ái, bám víu vào những gì mình thích và có thể tồn tại ở hai trạng thái: ái dục (dục ái – Tanha) và dục ước (Chanda). Chanda chỉ những mong muốn, thèm khát, yêu thích mà không vượt quá khả năng đạt được, trong khi Tanha (ái dục) chỉ những khát vọng, thèm muốn vượt quá giới hạn. Đơn giản hơn, ái dục tiêu cực, còn Chanda tích cực và không gây hại.
Vậy, ái dục bao gồm ý niệm vị kỷ, sự yêu thích, ham muốn, tham lam, khát khao cho bản thân, sự luyến ái, bám víu nhằm giữ lấy cái “Ta”. Ái dục phản ánh trạng thái tham ái có tính cực đoan và có hại.
Theo Phật giáo, có ba loại ái dục:
- Ái dục duyên theo ngũ dục trần (Kama tanha) hay còn gọi là ngũ uẩn vô thường, bao gồm: tiền tài, sắc đẹp, danh vọng, ăn uống, ngủ nghỉ.
- Ái dục duyên theo những khoái lạc vật chất liên quan đến chủ trương thường kiến (Bhava tanha). Nghĩa là, chúng sinh trong lúc thọ hưởng dục lạc tin rằng mọi thứ trên đời có thể tồn tại mãi mãi, và dục lạc cũng sẽ vĩnh cửu.
- Ái dục duyên theo những khoái lạc vật chất liên quan đến chủ trương đoạn kiến (Vibhava tanha). Đây là quan niệm cho rằng, trong lúc thọ hưởng chúng sinh nghĩ rằng mọi thứ sẽ mất đi, tiêu diệt sau khi chết, hoặc chết là hết.
Ái dục là nguồn gốc của mọi sự khổ đau
Theo đạo Phật, lòng ham muốn là nguyên nhân chính yếu gây ra mọi đau khổ.
Lòng tham muốn và sự tức giận tăng lên tương ứng với nhau. Càng thèm khát nhiều thì càng tức giận nhiều bởi vì thế giới và mọi vật luôn thay đổi không ngừng và theo công bằng, không ưu ái bất cứ cá thể nào. Vì thế, lòng ham muốn càng lớn thì đau khổ càng nhiều, phiền não càng tăng.
Lòng ham muốn sinh ra sự tức giận, tức giận lại là căn nguyên của sự oán hận, từ đó biến con người thành cứng nhắc, thiên vị và tham lam. Rồi lại cố chấp, dính mắc vào thế tục, tính cách biến đổi theo chiều hướng xấu. Đó cũng chính là nguồn gốc của những đau khổ mà con người phải chịu đựng.
Lòng tham muốn cũng là nguyên nhân gây ra những bất hòa, xung đột, cãi vã giữa người và người hoặc giữa một người và một tổ chức, cộng đồng. Từ những mâu thuẫn đó lại sinh ra đau khổ, bất hạnh và phiền muộn.
Con người một khi có lòng ham muốn thì đau khổ luôn luôn tồn tại, vô tận, sinh tử luân hồi cũng từ đó mà không dừng, không tìm ra được sự “giải thoát”, luân hồi không được vào cõi hạnh phúc. Phàm chúng ta, ai sinh ra cũng vì ham muốn, sống và chết cũng trong ham muốn, không chỉ trong đời này mà còn trong nhiều đời khác nữa.
Mỗi người đều mang trong mình ái dục, nhưng nó luôn biến đổi không ngừng và đa dạng đến mức khó có thể nhận biết được. Nó tương tự như người mù cầm đuốc, chập chờn và khó thấy.
Ái dục là nguồn gốc của phiền não và khổ đau, gây ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống con người. Tham lam, sân hận và si mê bất chấp đều bắt nguồn từ ái dục và khiến cho nhân quả báo ứng trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết. Những hành động xấu xa chỉ đem lại khổ đau và bất hạnh.
Nhân sinh là một chu trình liên tục, tồn tại và duy trì bởi quy luật tự nhiên công bằng của vũ trụ. Tuy nhiên, khi các ham muốn thái quá của mỗi người vượt quá giới hạn, chúng đã phá vỡ quy tắc đó và gây ra những ảnh hưởng xấu cho xã hội.
Loại bỏ ái dục bằng cách nào?
Để giải thoát khỏi những khổ đau và lo âu trong cuộc sống, chúng ta cần học cách kiểm soát và giảm bớt ham muốn. Việc này có thể khó khăn, vì ham muốn tự nhiên tồn tại trong mỗi chúng ta. Tuy nhiên, có một số cách giúp chúng ta làm được điều này:
- Hãy giới hạn việc nhìn và quan tâm đến vẻ đẹp của người khác, đặc biệt là giới tính khác, vì điều này có thể dẫn đến sự thao túng và mưu mô để chiếm đoạt. Thay vào đó, hãy nhìn người khác một cách không phân biệt giới tính, tránh để lòng luyến ái gây ra những phiền não.
- Hãy không ngừng học hỏi và tu tập. Khi có kiến thức và trí tuệ, chúng ta sẽ có cái nhìn rộng rãi hơn về thế giới xung quanh, giúp chúng ta nhận ra bản chất của mọi sự vật và kiềm chế ham muốn cá nhân. Hãy dành thời gian mỗi ngày để suy ngẫm về chính mình và những ham muốn trong tâm trí, từ đó giảm bớt sự cố chấp và lo lắng.
- Hãy học cách buông bỏ và biến đổi ham muốn. Khi cảm nhận được sự xâm nhập của ham muốn, chúng ta cần nỗ lực kiểm soát và chuyển hóa nó, tránh để nó trở thành nguyên nhân gây ra những hành vi xấu. Để làm được điều này, chúng ta cần có kiến thức và trí tuệ, trở lại với điều thứ hai đã đề cập ở trên.
- Hiểu rõ luật nhân quả và sự luân hồi của sự sống sẽ giúp chúng ta kiểm soát ham muốn. Khi hiểu được sự khổ đau và con đường để thoát khỏi nó, chúng ta sẽ tìm ra cách để kiểm soát được bản thân và tránh xa những ham muốn gây hại.
Để có cuộc sống tốt đẹp, không còn phiền não và khổ đau, chúng ta cần không ngừng học hỏi, tu tập, nghiên cứu về đạo Phật và cần hiểu rõ bản chất ái dục là gì. Nếu chúng ta quyết tâm và nỗ lực với chính bản thân mình, chúng ta có thể dần loại bỏ những ý nghĩ xấu, ham muốn quá mức, để cuộc sống luôn hạnh phúc, bình an và đầy phước lành.